W sytuacji, kiedy małżonkowie nie podpisali umowy o rozdzielności majątkowej przed zawarciem związku małżeńskiego lub w trackie trwania małżeństwa, ich rozwód oznacza zakończenie ustawowej wspólności majątkowej. To z kolei otwiera drogę do podziału zgromadzonego majątku, który może być dokonany za porozumieniem stron lub przez sąd. Z doświadczenia naszej kancelarii adwokackiej w Łodzi wynika, że jest to często skomplikowany i emocjonalnie naładowany proces. W takich okolicznościach wsparcie doświadczonego prawnika staje się nieocenione. Małżonkowie często nie są świadomi dostępnych im opcji rozwiązania sporu i roszczeń, które mogą wysuwać. Prawnik może okazać się kluczowy w negocjacjach dotyczących ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym lub w kwestiach związanych z rekompensatą za dokonane inwestycje i poniesione wydatki z majątku wspólnego.

Sposoby podziału majątku

Podział majątku pomiędzy małżonków nie musi nieuchronnie odbywać się w sądzie. W przypadku, gdy strony potrafią osiągnąć konsensus, prawnik może wesprzeć ich w opracowaniu umowy podziału majątku, która sprawiedliwie rozdzieli zgromadzone dobra, a cała procedura będzie mogła być dokonana przed notariuszem.

Gdy jednak porozumienie między małżonkami jest niemożliwe, sprawę podziału majątku rozstrzyga sąd. Może to nastąpić wyjątkowo podczas procesu rozwodowego na wniosek jednej ze stron lub w ramach odrębnego postępowania. Warunkiem dokonania podziału w trakcie rozwodu jest pełna zgoda małżonków na sposób podziału ich wspólnych dóbr.

W procesie podziału majątku zasadą jest równość udziałów małżonków. Jednakże, na wniosek stron, sąd może uwzględnić wkład każdego z małżonków w tworzenie wspólnego majątku, biorąc pod uwagę zarówno wkład finansowy, jak i niematerialny, tak jak np. opiekę nad dziećmi czy dbałość o domostwo.

Na początku postępowania ustalane są składniki majątku wspólnego, obejmujące zarówno nieruchomości, jak i dobra ruchome, po czym sąd proponuje metody jego podziału. Po przeprowadzeniu niezbędnych postępowań dowodowych, sąd wydaje orzeczenie, określając najbardziej sprawiedliwy podział majątku, z uwzględnieniem możliwości stron. W przypadku niezadowolenia z orzeczenia, prawnik może wesprzeć w przygotowaniu apelacji.

Poza procedurą rozwodową, możliwość podziału majątku pojawia się również w momencie zawarcia przez małżonków umowy o rozdzielności majątkowej w trakcie trwania małżeństwa, decyzji sądowej o rozdzielności majątkowej, a także w okolicznościach takich jak ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków, ogłoszenie jego upadłości, czy orzeczenie separacji.

Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?

Majątek wspólny małżonków obejmuje szeroki zakres składników które zgromadzili oni w trakcie trwania małżeństwa. To przede wszystkim:

• Zarobki uzyskane przez każdego z małżonków za wykonywaną pracę oraz przychody z innych źródeł działalności zarobkowej,
• Dochody generowane zarówno z majątku wspólnego, jak i osobistego każdego z małżonków,
• Środki zebrane na kontach otwartych i pracowniczych funduszach emerytalnych obu małżonków, kwoty zgromadzone na subkoncie emerytalnym
• Przedmioty codziennego użytku, które służą obu małżonkom, niezależnie od sposobu ich nabycia

Rzeczy, które nie wchodzą w skład wspólnego majątku, definiowane są jako majątek osobisty każdego z małżonków i nie są przedmiotem podziału. Jednakże, ważne jest rozliczenie nakładów dokonanych z majątku osobistego na majątek wspólny oraz odwrotnie, z majątku wspólnego na majątek osobisty każdego z małżonków.

Do majątku osobistego każdego z małżonków zalicza się między innymi:

• Rzeczy nabyte przed ustanowieniem wspólnoty majątkowej małżeńskiej.
• Mienie otrzymane poprzez dziedziczenie, zapis, lub darowiznę
• Przedmioty służące wyłącznie osobistym potrzebom jednego z małżonków
• Prawa osobiste, które są niezbywalne i mogą należeć wyłącznie do jednej osoby, np. służebność
• Mienie uzyskane jako odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu lub zadośćuczynienie za doznaną krzywdę,

Ustalenie nierównych udziałów przy podziale majątku

Ustalanie nierównych udziałów w majątku wspólnym między małżonkami to proces, który umożliwia niesymetryczne rozdzielenie aktywów zgromadzonych w czasie trwania związku małżeńskiego. Rozbieżności w przyczynieniu się do powstania majątku w trakcie trwania małżeństwa mogą być podstawą do przyznania jednemu z małżonków większej części majątku. Sąd ma możliwość orzekania o nierównym podziale majątku wspólnego, gdy równy podział mógłby prowadzić do niesprawiedliwych wyników dla jednej ze stron. Przykłady takich sytuacji obejmują znaczące dysproporcje w wkładzie małżonków w budowanie majątku wspólnego lub szczególnie trudne okoliczności finansowe jednego z partnerów, np. związane z chorobą lub utratą zatrudnienia. W takich przypadkach, decyzja o nierównym podziale może przyczynić się do bardziej sprawiedliwego rozstrzygnięcia. Proces taki może być bardziej złożony i długotrwały w porównaniu z porozumieniem między stronami, dlatego warto rozważyć go jako rozwiązanie ostateczne, kiedy negocjacje między małżonkami nie przynoszą rezultatu.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 16 listopada 2023 r. podkreślił, że interpretacja art. 43 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nakazuje sekwencyjne badanie przesłanek do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym małżonków. Proces ten rozpoczyna się od ustalenia, czy występują ważne powody uzasadniające odejście od zasady równości udziałów. Dopiero po stwierdzeniu takich powodów, sąd może przejść do oceny, czy różnice w wkładzie małżonków w tworzenie majątku wspólnego uzasadniają nierówne podziały. Zasadniczo, etapy te są rozpatrywane osobno, z wyraźnym podziałem na ocenę ważnych powodów oraz analizę stopnia przyczynienia się do powstania majątku wspólnego, i powinny następować kolejno. Co istotne, Sąd Najwyższy wskazał, że „ważne powody” nie muszą ograniczać się wyłącznie do kwestii majątkowych. Mogą one obejmować również aspekty niemajątkowe relacji między małżonkami. Jednakże, samo nierówne przyczynienie się do powstania majątku wspólnego nie może być traktowane jako „ważny powód” do ustalenia nierównych udziałów. W szczególności, Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że orzeczenie rozwodu z winy jednego z małżonków może być rozpatrywane jako ważny powód do dokonania nierównego podziału majątku wspólnego.

Pomoc adwokata w podziale majątku

Zagadnienia związane z podziałem majątku wspólnego między małżonkami bywają złożone i często wymagają indywidualnego podejścia. W takich sytuacjach, wsparcie wykwalifikowanego prawnika z naszej kancelarii w Łodzi może okazać się nieocenione na każdym etapie postępowania. Nasze doświadczenie w tej dziedzinie jest szerokie i obejmuje sprawy o różnorodnym stopniu skomplikowania, w tym te dotyczące majątków o znaczącej wartości. Zobowiązujemy się do zapewnienia naszym klientom nie tylko profesjonalizmu i aktualnego informowania o przebiegu sprawy, ale również pełnej dyskrecji. Każdy adwokat w naszym zespole jest świadomy, jak wielkie znaczenie dla naszych klientów ma finalny podział majątku. Wyrok w tej sprawie może mieć bezpośredni wpływ na ich przyszłe życie i dobrostan, a podlegający podział majątek często stanowi wynik lat wspólnego życia i pracy. Dlatego też, podejmujemy wszelkie możliwe kroki, aby reprezentacja prawna była na najwyższym poziomie, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb i oczekiwań każdego klienta.